| Tarihçe |
   
|
19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nda, ticaret ve finans alanında Avrupa modelinin benimsenmesiyle birlikte, Avrupalı bankalar ülke toprakları içinde faaliyet göstermeye başladı. O dönemde ülkede, henüz ulusal niteliğe sahip bir bankacılık sisteminin kurulması için yeterli sermaye birikimi oluşmamıştı ve bir kaynak yaratma aracı olarak milli bankaların varlığından söz edilemiyordu. Yatırımcıların ve çiftçilerin başvurabilecekleri güçlü, kurumsal bir finansal yapı olmadığından, bu gruplar sürekli özel şahıs kredilerine muhtaç durumdaydı.
Bu sıkıntıyı çözmeye yönelik ilk adımlar, o dönemde Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı Yugoslavya’nın Niş Valisi olan Mithat Paşa’dan geldi. Mithat Paşa, finans alanında teşkilatlanmanın zorunlu olduğunu ve çiftçilerin, tefecilerin elinden kurtarılması için devlet yardımının gerektiğini, ancak bu yardımın halk hareketiyle desteklenmesinin önem taşıdığını vurguladı. Böylece 1863 yılında, çiftçilerin oluşturduğu kaynakla, Mithat Paşa öncülüğünde, devlet eliyle ve devlet himayesinde kurulan ve adına “Memleket Sandıkları” denilen organizasyon, milli bankacılığın ilk örneği olarak tarihe geçti.
1901: Kıbrıs’ta Bir “Yardımlaşma Sandığı”
Mithat Paşa’nın Niş’te yaptığı işi, Kıbrıs’ta 1901 yılında, Kantarcı Kamil Efendi gerçekleştirmeyi başarabildi. Kantarcı Kamil Efendi, toplumun ekonomik dayanışmaya ihtiyaç duyduğunu görerek, daha önce Niş’te denenmiş ve başarılı olmuş uygulamaya benzer bir “yardımlaşma sandığı” kurulmasını önerdi. O dönemin tanınmış, ileri görüşlü ve hayırsever kişileri, Müftü Hacı Hafız Ziyaî Efendi başkanlığında Lefkoşa İslam İddihar Sandığı’nı (Nicosia Savings Box) kurdu. Sandık, halktan her hafta bir Şilin emanet alarak, fahri sandık emini Hacı İbrahim Efendi gözetiminde para biriktirilmesine karar verdi. Halktan alınan küçük meblağlar birikerek, önemli bir yekûn tutmaya başladı. Sandık, toplanılan bu paralarla sıkıntı içinde olanlara yardım ettiği gibi özellikle mali sıkıntı çeken Türk esnafa borç vererek destek oluyordu.
İddihar Sandığı kuruluşunun 5. yılını tamamlayarak, bir bakıma varlığını ispat etti.
1906: Yeni Çalışma Yeri, Yeni “Sandık Emini”
1906 yılında, Akaçalı Raif Efendi, aylık 3 Kıbrıs Lirası maaş ile Hacı İbrahim Efendi yerine yeni sandık emini seçildi. Sandık, 7 yıl süreyle işlemlerini sürdüreceği, Tüccarbaşı Çarşısı’nda kiralanan yeni bir dükkâna taşındı.
1913: Sermaye Takviyesi…
1913 yılında, faaliyetlerinin artması ve finansal destek isteyenlerin aşırı talepleri sonucu mevcut gelirler yetersiz kalmaya başladı. Yeni gelirler arayan Sandık için önemli bir gelişme yaşandı. Debbağ Derviş Efendi tarafından eğitim vakfına yapılan bağışın 2 bin 500 Kıbrıs Lirası İddihar Sandığı’na devredildi.
Retmi Bey’in sandık emini, Hulusi Bey’in de yardımcı kâtip olmasını izleyen 10 yıl boyunca, Sandık pek çok güçlüğü aşarak çalışmalarını sürdürdü. Aynı dönemde Sandık, şimdiki Vakıflar İdaresi’nin karşısındaki bir dükkâna taşındı.
1915: Bankalaşmaya Doğru…
1915 yılından itibaren bankalaşma yolunda ilerleyen Sandık, 1925’de Kıbrıs’ta “Sınırlı Sorumlu Şirket Kanunu” (Limited Liability) çerçevesinde 40 bin Kıbrıs Lirası nominal sermaye ile Lefkoşa İslam İddihar Bankası Ltd. (The Nicosia Moslem Savings Bank Ltd.) adı altında bir limited şirkete dönüştürüldü ve sermayesi 5 Kıbrıs Liralık hisselere bölünerek tescil ettirildi.
1927: Emek Veren Yeni Kadrolar…
Retmi Bey’in 1927 yılında görevden ayrılması ile Pencizade Suphi Bey şirket yönetimini devraldı ve çalışmalarını 1932’ye kadar sürdürdü. Suphi Bey’den sonra 5 yıl süreyle Behiç Bey görevi üstlendi. Bu dönemde, Sir Mehmet Münür (vakıf delegesi), Köfünyeli Hasan Hilmi, Ahmet Pertev ve Hüseyin Cahit Beyler de müfettiş olarak şirkete büyük destek verdiler.
1937: Kriz Yılları…
Banka daha önce de değişik nedenlerle krize girdi. Sandığın 1915 krizi, Osmanlı Bankası’ndan borç alınarak atlatıldı. 1937 yılında, yönetimi de zor durumda bırakan büyük bir kriz daha yaşandı; ancak yöneticilerin üstün çabaları ve yönetime verilen destekle banka yoluna devam etmeyi başarabildi.
1938: Çağdaş Yöneticiler…
Her ne kadar şirketleşme gerçekleşmiş ise de zamanın banka yöneticileri, henüz “Sandık” anlayışıyla faaliyet gösteren şirketi, halkın gereksinimlerine yanıt verebilecek bir banka haline getirmeye karar verdiler. Bunu gerçekleştirmek için de ilk olarak, İbrahim Orhan Bey bankacılık ihtisası yapmak koşulu ile müdür tayin edilerek, Türkiye İş Bankası’nda stajını tamamlamaya gönderildi. İbrahim Orhan Bey stajını tamamlayıp 1939 yılında sertifikasını alarak Kıbrıs’a geri döndü ve bankanın başına geçti. İbrahim Orhan Bey, 1972’deki emekliliğine kadar da bankadaki görevine devam etti.
1943: Lefkoşa Türk Bankası Ltd.
İbrahim Orhan Bey müdürlüğünde yeni bir anlayışla yönetilen banka, hızla gelişmeye başladı. Lefkoşa İslam İddihar Bankası Ltd. olan bankanın adı, 1943 yılında Lefkoşa Türk Bankası Ltd. olarak değiştirildi ve sermayesi 80 bin Kıbrıs Lirası’na yükseltildi. Yepyeni kimliğiyle zamanın koşullarına göre tam hizmet veren ticari bir banka olarak çalışmaya başladı.
1949: İlk Şube, Yeni Şubeler…
Banka, hizmetlerini adanın her yerine ulaştırabilmek amacıyla 1949 yılında Magosa’da ilk şubesini açtı. Bunu, 1955’te Larnaka, 1958’de Limasol ve 1959’da Baf’ta açılan şubeler izledi. Kıbrıs dışında bulunan birçok saygın muhabiri, 200 bin Kıbrıs Lirası’na yükseltilen tescil edilmiş sermayesiyle yıldan yıla kapasitesini, gücünü ve başarısını artırdı.
1963: Kıbrıs Türk Halkının En Büyük Destekçisi…
Kıbrıs’ta 1953’ten beri süregelen ve üzücü olaylarla tırmanan EOKA (Rum Tedhiş Örgütü) terörü dönemlerinde, Lefkoşa Türk Bankası Ltd. tek başına çok önemli görevler üstlendi. Rum kesiminden kopan Türk Çarşı’nın kendi ayakları üstünde duracak yeterliliğe ulaşmasını, adada bağımsız Türk ticaret sektörünün kurulmasını ve orta halli vatandaşın konut sahibi olmasını sağlayarak, Kıbrıs Türk halkının en güvenilir mali kuruluşu olduğunu bir kez daha kanıtladı.
1973: Yeni Genel Müdürlük Binası…
1973 yılında bankanın adı bir kez daha değiştirilerek, Lefkoşa ibaresi atıldı. Artık bankanın resmi ismi “Türk Bankası Ltd.” (Türk Bankası) idi. Aynı yıl, Lefkoşa’nın merkezinde 1949 yılından beri kullanılmakta olan binanın yanına yeni ve modern bir genel müdürlük binası yapıldı. 1980, 1985 ve 1990 yıllarında yapılan ilavelerle genişletilen genel müdürlük, bugün 4 bin metrekare kapalı alanda hizmet veriyor.
Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan sonra bankanın bütün aktif ve pasifleri Türk Lirası’na çevrildi ve yeni şubeleri açıldı.
Dış ülkelere de açılan bankanın, Londra’da Harringay ve Elephant&Castle’da olmak üzere iki şubesi daha hizmete girdi.
1982: Türkiye’ye İlk Adım…
Türk Bankası İstanbul’da ilk şubesini ve bölge müdürlüğünü 1982 yılında açtı.
1984: Yeni Bir Dönem…
Bankacılık sektöründe başarılı bir kariyeri bulunan ve 1979’da Türk Bankası’nın Londra Bölge Müdürlüğü’nü üstlenmiş olan Tanju Özyol, 1984 yılındaki Genel Kurul sonucunda Yönetim Kurulu Başkanlığı’na getirildi. Bu yönetim değişikliği ile birlikte bankanın gelişimi önemli bir ivme kazandı.
Gelişmesini ve büyümesini sürdüren Türk Bankası Ltd., Türkiye’deki ikinci şubesini 1988 yılında İzmir’de açtı. 1989’da Mersin ve Ankara şubelerinin açılmasıyla Türkiye’deki hizmet ağını daha da genişletti.
Türkiye’deki merkezi, 1990 yılında, İstanbul’un Art Nouveau tarzında yapılmış en güzel binalarından birine taşındı. Tarihi karakterinin yanında bina son derece modern bir iç mimari düzenlemeye sahip. Aynı yıl İngiltere’deki genel müdürlük de, Londra’nın finans merkezi olan City’nin güneyindeki Borough semtinde kendine ait binasına taşındı.
1991: Bir Dönüm Noktası:
1991 yılında Türk Bankası Ltd. Türkiye faaliyetleri yabancı banka şubesi statüsünden çıkarılıp TurkishBank A.Ş. (TurkishBank) olarak, İngiltere faaliyetleri de Turkish Bank (UK) Ltd. (Turkish Bank UK) olarak özerk iki banka haline getirildi. Böylece Türk Bankası Ltd., TurkishBank A.Ş. ve Turkish Bank (UK) Ltd. adı altında faaliyet gösteren üç ayrı banka olarak hizmet vermeye başladı. Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve İngiltere arasındaki her türlü bankacılık işlemlerinde büyük avantaj kazandıran bu işleyiş sayesinde, müşterilere de çok daha hızlı, güvenilir ve kolay hizmet sunuldu.
1996: Saray Sigorta Ltd.
Kıbrıs Türk halkına yıllardır nitelikli ve güvenilir bankacılık hizmetleri veren Türk Bankası, sigorta alanında da müşterilerin artan taleplerini daha rahat karşılayabilmek, daha iyi hizmet sunabilmek amacıyla önemli bir adım attı. Türk Bankası’nın sigorta kolu şirketleşerek Saray Sigorta Ltd. adı altında ayrı bir kurum olarak 1996 yılında faaliyete başladı.
1998: Turkish Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
1998 yılında TurkishBank, Turkish Yatırım Menkul Değerler A.Ş.’yi kurarak, hisse senedi piyasası işlemlerini banka dışındaki özerk bir şirkete taşıdı. Türk Bankası Menkul Kıymetler birimi de, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) onayı ile Turkish Yatırım Menkul Değerler A.Ş.’nin Kıbrıs’taki acentası olarak faaliyete başladı.
2000: 100. Yıla Doğru…
Varlığını “Sadece Bankacılık” ilkesi üzerine kuran, bu ilkeden asla ödün vermeyen grup, güvenilir ve sağlam altyapısı ve bir asrı geçen güçlü deneyimleri ile çağdaş bankacılık hizmetlerinde yükselerek yeni bin yıla girdi.
2003: Allied Turkish Bank IBU Ltd
2003 Yılında Turkish Bank Grubu bünyesinde Allied Turkish Bank IBU Ltd (ATB) kuruldu. ATB, yat kredileri üzerinde uzmanlaşarak, çok özel bir müşteri profiline özel hizmetler vermeye başladı.
2008: Güçlü Ortaklık…
Kuveyt’in en büyük ve A ratingine sahip olan bankası National Bank Of Kuwait, TurkishBank’ın yüzde 38,10 hissesini satın alarak TurkishBank A.Ş.’ye ortak oldu. Uluslararası ölçekte faaliyet gösteren National Bank of Kuwait ile yapılan ortaklık sayesinde TurkishBank, yüzyıllık geçmişine yabancı bir ortakla çalışma kültürünü de ekledi. Bu sayede gerek müşterilerinin ve gerekse piyasadaki diğer oyuncuların nezdindeki prestijli duruşunu perçinledi.
2017: TurkishBank UK ve Türk Bankası’ndan Global Adımlar…
TurkishBank UK, BACS sistemine üye olan 18. banka oldu. Türk Bankası ile EBRD arasında “Dış Ticaret Destek Programı.” imzalandı.
2019: Açık Bankacılık…
TurkishBank UK, Token firması ile hem bireysel hem kurumsal müşteriler için Açık Bankacılık hizmetini hayata geçirdi. AÇIK YATIRIM, Türkiye ve Kıbrıs’ta sektörün ilk finans marketi olarak hizmet vermeye başladı.
2021: Değer Yaratanlar için Değer Yaratıyoruz…
Yatırımcılar ile girişimcilerin bir araya geldiği bir ekosistem olan T-GATE, Türkiye’de faaliyete başladı.
TurkishBank Group 120 yaşında.
2022: En İnovatif Banka…
TurkishBank Group, International Banker Awards 2021 – Best Innovation in Retail Banking Turkey ödülünü alarak “En İnovatif Banka” seçildi.